Nói với con về nghề nghiệp!

Chúng tôi xin giới thiệu bài viết của tác giả Chi Phạm, link bài gốc tại đây.

Mình không nghĩ là bài chia sẻ một góc nhìn về hướng nghiệp lại nhận được sự đồng tình của các cha mẹ nhiều đến vậy. Nhiều cha mẹ hỏi mình là, nếu mình là họ, khi muốn đưa cho con những lời khuyên về hướng nghiệp, thì mình sẽ khuyên gì. Thành thật mà nói với các cha mẹ rằng, mình có 2 đứa con đều đang ở độ tuổi hướng nghiệp, thi thoảng mình cũng hoảng, bởi mọi thứ thay đổi quá nhanh. 3 năm trước, mình còn dặn tụi trẻ là “cố gắng chọn nghề không sai”, năm nay mình lại bảo “chọn gì cũng đừng quên 2 chữ năng lực”.

Cuối cùng thì mình thấy, bởi vì hướng nghiệp là một hành trình dài, ở mỗi giai đoạn, mỗi người lại có những lựa chọn khác nhau, thế nên nói với con về nghề nghiệp, mình nói như thế này:

1. Mình dặn con đừng xác định nghề nghiệp trước, mà xác định phương hướng trước. Phương hướng ở đây là hướng học môn con học tốt, làm điều con thích và giúp con nhận biết được điểm mạnh của bản thân. Ngay cả chương trình GDPT 2018 vừa mới đưa vào thực hiện, việc xác định hướng học hướng nghề chính là con phải chọn môn học phù hợp với định hướng sau THPT (Đại học, Cao đẳng) ngay khi vừa vào lớp 10. Vẫn sẽ ổn nếu như con chưa có một lựa chọn nghề nghiệp cụ thể, nhưng kiên định theo phương hướng của riêng mình, tự con sẽ khám phá được sở thích nghề nghiệp và khả năng của bản thân con. Chọn sớm hay cố gắng đi thật nhanh làm gì nếu như con chọn sai hướng, phải không nào?
2. Mình chỉ cho con thấy, ước mơ khác với nghề nghiệp. Tuổi trẻ ai cũng có ước mơ và hoài bão, mình cũng thế. Mình từng ao ước trở thành một diễn viên điện ảnh, nhưng mình hiểu mình không có khả năng diễn xuất. Mình không phủ nhận nhiều bạn trẻ có một sự say mê, thực sự yêu thích làm điều gì đó và đã biến nó thành nghề nghiệp. Nhưng thực tế là cũng có những người chọn nghề xong cố gắng để “yêu nghề”. Hehe. Cách tốt nhất trong trường hợp này là từ thích làm một điều gì đó nhưng phải có khả năng làm nó. Còn ước mơ, cứ thoải mái đi, có ước mơ làm điều mình thích thì mới có động lực biến nó thành hiện thực chứ!
3. Mình khuyên con đừng thần tượng ai đó đang thành công rồi nỗ lực để được thành công như ngưởi ta. Thôi cứ kính nhi viễn chi là được rồi. Những gì con nhìn thấy đôi khi chỉ là vỏ bọc bề ngoài, như sự giàu có, nhiều fan hâm mộ, tài năng xuất chúng…. những thứ mà con hay những bạn trẻ đang đang cố gắng theo đuổi liệu có thực sự là ước mơ của con hay không? Mình mong con quay lại bên trong, nhận biết bản thân mình, nhận ra những khao khát thật sự bên trong con và bền bỉ để thực hiện những điều đó. Có một câu rất hay mà mình thích là: “Mọi điều vĩ đại đều tạo ra hai lần. Lần thứ nhất hình thành trong trái tim, lần thứ hai hình thành trong hiện thực.”.
4. Mình mong con kiên nhẫn và học được sự bền bỉ, không chỉ là trong nghề nghiệp mà cả trong cuộc sống này. Mạng xã hội và truyền thông lan truyền nhiều tấm gương thành công từ rất sớm khiến cho nhiều bạn đẩy nhanh tiến độ để thành công. Nhưng thực sự là, tốc độ không bằng phương hướng. Và công thức của mọi sự thành công đến từ Sự bền bỉ ( hoặc bền chí). Mình vẫn rất bị thuyết phục bởi công bố của nhà tâm lý học người Mỹ Angela Duckworth khi cô công bố công thức thành công là:
   – tài năng + grit (sự bền bỉ) = kĩ năng
   – kĩ năng + grit = thành tựu
   Như vậy để thấy rằng, Tài năng không phải là thứ có sẵn và con chỉ cần có cơ hội là tỏa sáng, tài năng phải được khám phá và mài dũa nó từng ngày. Sẽ không có bất cứ một câu chuyện về thành công dễ dàng nào đến từ thứ có sẵn cả. Ai trong chúng ta đều cũng phải cố gắng thì mới có thể phát triển bản thân và đạt được thành công của riêng mình.

Thực ra nói với con thì phải nói nhiều lắm, nhưng tụi Teen bây giờ nó sợ bị cha mẹ “dạy dỗ lắm”. Thế nên thay vì cầm tay chỉ việc, mình chỉ dám nói với con vì điều xa xôi như vậy. Mình biết là nói bây giờ cũng tiếng tắc tiếng tộ, nhưng thôi cứ nói, còn hơn là không nói gì, các bố mẹ nhỉ?